Slaan en verdedigen

In één van de eerste lessen op de R. de Jagerschool speelden Tijmen en Rico onderstaande partij. Tijmen is uiteindelijk degene die er met de winst vandoor gaat, maar als Rico iets beter had opgelet, had het resultaat zomaar andersom kunnen zijn!

[Event "Woerden"] [Site "R. de Jagerschool"] [Date "2012.09.13"][White "Tijmen"] [Black "Rico"] [Result "1-0"] [ECO "B00"] [PlyCount "21"] [EventDate "2012.??.??"] [SourceDate "2012.09.18"] 1. e4 Nc6 2. Qg4 {Het is meestal geen goed plan om snel de dame in het spel te brengen. Het is verleidelijk om dit wel te doen, omdat de dame heel veel kanten op kan en daardoor voor veel dreiging kan zorgen bij de tegenstander. Niet voor niets is dit het meest waardevolle stuk van het schaakspel! Dit laatste maakt de dame echter ook weer heel kwetsbaar. Rico laat meteen zien wat ik hiermee bedoel.} Nf6 {Valt de dame aan! De dame moet weer spelen en dat kost tijd. De dame dekken door bijvoorbeeld de loper naar e2 te spelen is namelijk onhandig. Het paard is immers 3 punten waard en de dame 9. Een onvoordelige ruil voor wit dus, als zwart de dame slaat! Er zit dus niets anders op dan de dame weer weg te halen.} 3. Qd1 {Meteen is duidelijk te zien waarom de dameuitval te vroeg was. Wit heeft al z'n stukken nog in de beginstelling staan, omdat hij druk bezig was om zijn dame in veiligheid te brengen. Zwart daarentegen heeft al twee paarden in het spel heeft gebracht. Bovendien kan zwart nu ook een pion slaan, omdat Tijmen vergeten is deze te verdedigen. Door middel van dekken had hij dit kunnen doen, bijvoorbeeld:} (3. Qe2) (3. Qh4) 3... Nxe4 4. d3 Ng5 {Rico heeft goed gezien dat zijn paard werd aangevallen. Door het paard weg te halen hoopt hij zijn paard te kunnen verdedigen. Het plan is goed, alleen heeft hij het paard nu op een onveilig veld neergezet! Beter was bijvoorbeeld} (4... Nf6) 5. Qg4 ({Tijmen vergeet te profiteren! Na} 5. Bxg5 {heeft hij zomaar een stuk cadeau gekregen.}) 5... Ne5 {Het plan van wit lijkt duidelijk, maar Rico heeft alleen oog voor zijn eigen mogelijkheden. Een veelvoorkomende fout op dit niveau. Kijk niet alleen naar wat je zelf kunt doen, maar houd ook rekening met de bedoelingen van je tegenstander!} 6. Qxg5 {Nu pakt wit alsnog het paard, dat hij een zet eerder ook had kunnen slaan!} f6 {Dekt het paard en valt tegelijkertijd de dame aan.} 7. Qh5+ g6 8. Qg4 {Nu is het Tijmen die zijn stuk op een onveilig veld zet! Beter was bijvoorbeeld} (8. Qh4) 8... h6 {Rico laat de grote kans onbenut! Hij had het veelvuldig spelen met de dame van zijn tegenstander kunnen afstraffen door de dame te slaan:} (8... Nxg4) 9. Qf4 {Tijmen heeft door dat zijn dame gepakt kon worden en speelt deze nu wel naar een veilig veld.} Ng4 {Tja, had zwart dit nu maar één zet geleden gespeeld. Nu kost het zelfs materiaal in plaats van dat het iets oplevert.} 10. Qxg4 h5 {Zie de opmerking bij de vijfde zet van zwart. Zwart let niet goed op.} 11. Qxg6# {Ondanks dat wit alleen maar met zijn dame heeft gespeeld, heeft hij het toch voor elkaar gekregen om zwart mat te zetten! De zwarte koning kan geen kant op, omdat alle zwarte stukken in de weg staan. Het blijkt maar weer dat de dame een heel sterk stuk is! We hebben echter ook gezien dat je voorzichtig moet zijn met dit stuk. Beter kun je eerst je andere stukken in het spel brengen, voordat je op pad gaat met de dame. Voor je het weet, ben je haar kwijt!} 1-0

Oefenopgaven: